W dniu 25 maja 2023r. opublikowana została kolejna wersja rządowego projektu ustawy o ochronie osób zgłaszających naruszenia prawa, czyli tzw. ustawy o sygnalistach.
Pracodawcy Pomorza i Kujaw zaznaczają, iż rządowe prace w zakresie wprowadzenia do prawa krajowego dyrektywy unijnej w tym zakresie trwają zdecydowanie zbyt długo. Należy przypomnieć, iż dyrektywa o ochronie sygnalistów została wydana przez Unię Europejską w grudniu 2019 roku, a państwa członkowskie powinny ją wdrożyć do 17 grudnia roku 2021.
Niepokój Pracodawców Pomorza i Kujaw budzą też proponowane rozwiązania organizacyjne, które co do zasady są sprzeczne z praktyką gospodarczą. Z punktu widzenia przedsiębiorców istotnym problemem jest projektowane znaczne skrócenie terminu na ustalenie procedury zgłoszeń wewnętrznych. W poprzednim projekcie tzw. ustawy o sygnalistach proponowano wejście w życie nowych przepisów po upływie dwóch miesięcy od dnia ogłoszenia ustawy. Podmioty prawne miałyby wówczas minimalny potrzebny czas na ustalenie procedury zgłoszeń. W aktualnym projekcie tzw. ustawy o sygnalistach zrezygnowano z tego rozwiązania. Regulacja dotycząca ustalania ww. procedury ma wejść w życie już z dniem następującym po dniu ogłoszenia ustawy. Tak można wnioskować z projektu przepisów końcowych tzw. ustawy o sygnalistach. Można je zinterpretować w ten sposób, iż procedura powinna być ustalona (wejść w życie) już w dniu następującym po dniu ogłoszenia ustawy. Prowadziłoby to do absurdu, gdyż ustalenie procedury w tak krótkim terminie jest technicznie niemożliwe. Po pierwsze, treść procedury ma być konsultowana ze związkami zawodowymi lub – jeżeli takie nie działają u pracodawcy – z przedstawicielami osób świadczących pracę na rzecz podmiotu prawnego. Konsultacje te mają trwać nie krócej niż 7 dni od dnia przedstawienia przez podmiot prawny projektu procedury zgłoszeń wewnętrznych. W podmiotach, u których nie działają związki zawodowe, należy pamiętać o tym, że „przedstawiciele osób świadczących pracę” nie są tożsami z przedstawicielami pracowników, którzy byli wybierani np. na potrzeby ustalenia regulaminu pracy zdalnej czy na potrzeby wyboru instytucji PPK. Podmioty te będą musiały zatem przeprowadzić u siebie wybory z uwzględnieniem nie tylko pracowników, ale także osób świadczących pracę na podstawie umów cywilnoprawnych. Po drugie, projekt tzw. ustawy sygnalistach zakłada, że procedura wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia podania jej do wiadomości ww. osób. Już stąd wynika zatem, że proces od sformułowania treści procedury do jej wejścia w życia będzie nie krótszy niż łącznie 21 dni.
Warto również zauważyć, iż dotychczasowy projekt ustawy zakładał, że jeżeli chodzi o podmioty prywatne, to obowiązek ustalenia procedury i przyjmowania zgłoszeń wewnętrznych będzie w pierwszej kolejności obejmował podmioty, na rzecz których wykonuje pracę więcej niż 250 osób. Natomiast podmioty, na rzecz których wykonuje pracę 50-249 osób, miały być objęte tym obowiązkiem w drugim etapie, tj. miał je obowiązywać późniejszy termin – 17 grudnia 2023r. W najnowszym projekcie ustawy zrezygnowano z tej dwuetapowej implementacji przepisów unijnych, co jest dużym wyzwaniem organizacyjnym dla wielu polskich przedsiębiorców.
Opóźnienia w implementacji dyrektywy wynikają z opieszałości prac rządowych. Poprzez projektowane skrócenie czasu na wdrożenie przepisów w podmiotach próbuje się nadrobić stracony czas. To niedopuszczalne, bowiem tym samym przerzuca się m.in. na przedsiębiorców konsekwencje niedotrzymania terminu.
